รุ่งเช้ากินข้าวเสร็จแล้วผมกับไอ้เหม่งก็ออกเดินทางทันที พร้อมด้วยจอบ ๒ อัน เสียมเล็ก ๒ อันเอาไว้คุ้ย กระสอบป่าน ๒ ลูก (กระสอบที่ใช้สำหรับใส่ข้าวสาร) เผื่อจะเจอเปลือกหอย ถ้าไม่เจอก็แล้วไป หมวกนั้นไม่ต้องเอามา เพราะสถานที่ตรงนั้นร่มครึ้มไปด้วยกอไผ่ป่า ไม่ร้อนแดดเลย
ผมถีบรถจักยานออกมาก่อนประเดี๋ยวเดียว ก็เห็นไอ้ธร ไอ้โล ไอ้วี ไอ้อู๊ด และเด็กตลาดอีกหลายรุ่นตามกันมาเป็นพรวน เมื่อพวกมันทันผมกับไอ้เหม่งแล้ว ก็ถีบไปคุยกันไปตลอดทาง โดยมากก็คุยกันเรื่องเปลือกหอยกาบนั่นเอง
ไม่นานนักก็ถึงที่หมาย ในเช้าวันนี้ผิดกับเมื่อวานนี้ เพราะว่าตรงที่พวกเราจะไปขุดกันนั้น มีคนตั้งหน้าตั้งตาขุดดินเป็นหลุมๆ อยู่หลายคนแล้ว แต่มองดูแล้วก็ยังไม่มีใครได้พบเปลือกหอยกาบแต่อย่างใด เมื่อถึงที่แล้วเอาจักรยานจอดกันเป็นแถว และเตรียมเครื่องมือ จอบเสียมแล้วพวกผมก็ลงมือกันทันที
เด็กตลาดเจ็ดเสมียนในอดีตส่วนหนึ่งเฉพาะรุ่นผู้เขียน ได้กลับมาพบกันเมื่อายุมากกันแล้วที่ศาลาประชาคมตลาดเจ็ดเสมียน ต่างคุยกันในเรื่องอดีตกันอย่างสนุกสนาน
แถวนั่งจากซ้ายของภาพ สัมฤทธิ์ วงษ์วานิช,นายแก้ว (ผู้เขียน), นายอู๊ด (โอฬาร ลักษิตานนท์),นายโห้ (สุรพงษ์ แววทอง),
แถวยืนจากซ้ายของภาพ นายยงค์ (พลเรือตรี ประยงค์ เกษร),นายธร (เรือโท สาธร วงษ์วานิช),นายบูรณ์ (สมบูรณ์ สุรพลพินิจ),นายชาติ (สุชาติ สุขพันธ์) พันตำรวจตรี.......,นายวี (ทวี ชาญชาติณรงค์)
จุดที่เราจะเริ่มขุดกันนั้น อยู่ห่างจากพวกที่กำลังขุดกันอยู่มากเหมือนกัน ผมกระซิบบอกไอ้ธรว่า ให้ขุดกันลึกๆหน่อย เพราะเปลือกหอยเหล่านี้ถูกฝังดินมานานแล้ว และลึกพอสมควร ผมกับไอ้เหม่ง ขุดด้วยกันหลุมหนึ่ง ไอ้ธร ไอ้วี ไอ้โล ก็อีกหลุมหนึ่ง เด็กตลาดคนอื่นๆนั้นก็รวมกลุ่มกัน ขุดเรียงรายกันไป
ในขณะที่ผมกับเพื่อนๆกำลังขุดกันนั้นสักพักหนึ่ง ก็ได้ยินเสียงเฮจากผู้ที่มาขุดกันก่อนนั้น แล้วได้ยินเสียงว่า "ได้แล้วโว้ย" "ได้แล้วโว้ย" พร้อมกับมีชายรุ่นหนุ่มคนหนึ่งชูเปลือกหอยกาบขึ้นสูงให้เห็นกันทั่วไป แล้วหัวเราะดังลั่น ผมหันไปมองเห็นเป็นเปลือกหอยกาบตัวใหญ่ เลอะดินอยู่จึงมองไม่รู้ว่าเป็นเปลือกที่สมบูรณ์หรือไม่ แตก บิ่น หัก บ้างหรือปล่า เมื่อมีสัญญาณว่าต้องมีเปลือกหอยอีกมากมายตามที่เขาเล่าลือกัน ทุกคนจึงได้ออกแรงขุดกันยกใหญ่ เหงื่อตกไปตามๆกัน เพื่ออยากจะได้เป็นเจ้าของเปลือกหอยกาบสักฝาหนึ่งบ้าง
เวลาผ่านมาอีกไม่นานพวกที่มาก่อนหน้าเรานั้น ก็ได้พบเปลือกหอยกาบอีกเรื่อยๆ แล้วก็เอาไปใส่กระสอบไว้ ส่วนพวกผมนั้นครึ่งชั่วโมงผ่านไปก็ยังไม่เห็นวี่แววเลย ขุดแต่ละหลุมลึกๆทั้งนั้น เมื่อขุดลึกจนพอใจและไม่พบเปลือกหอยแล้ว ก็เลื่อนที่ขุดไปเรื่อยๆ จนเกือบจะมาชนกับพวกผู้ที่มาขุดก่อนเราแล้ว
ไอ้เหม่ง (คุณคนอง คุ้มประวัติ) ในภาพนี้ตอนเขาเป็นหนุ่มแล้ว คนทางขวามือของภาพ
เมื่อผมกับไอ้เหม่ง เปลี่ยนหลุมใหม่ ขุดชิดเข้าไปทางริมกอไผ่ ตรงนั้นมองดูแล้วเหมือนดินยุบลงไปเป็นหล่ม คล้ายๆกับจะเป็นหลุมมาก่อน และผู้ที่มาถมดินตรงนี้เอาไว้คล้ายจะถมไว้ไม่แน่น จึงดูดินยุบไปมากทีเดียว ผมคิดว่าถ้าหมดจากตรงนี้แล้ว จะลองเลื่อนถัดไปจากกอไผ่ กอนั้นสักหน่อย ถัดจากตรงกอไผ่นั้นไป ก็เป็นดงของเสือหมอบ ออกดอกเป็นเกสรเล็กๆสีขาวๆ เส้นๆ เต็มไปหมด เสือหมอบนี้ ผมไม่ชอบกลิ่นมันเสียเลย มันเหม็นอย่างไรชอบกล
ผมบอกไอ้เหม่งว่า "พี่ว่าตรงนี้แหละน่าจะมีเปลือกหอยบ้างนะ เรามาช่วยกันหน่อย"
ผมว่าแล้วก็เงื้อจอบฟันลงไปทันที ไอ้เหม่งก็กุลีกุจอมาช่วยขุดด้วย ไม่นานนักก็เป็นหลุมกว้างและลึกพอสมควร ขนาดผมลงไปนั่งแล้ว มองจากหลุมอื่นไกลๆ มองไม่เห็นหัวผมโผล่ขึ้นมาก็แล้วกัน ผมใช้เสียมอันเล็กค่อยๆเสียบแซะคุ้ยลงไป แล้ววักดินโกยขึ้นมา ไอ้เหม่งมันนั่งยองๆเพราะมันเหนื่อยแล้วมองดูผมอยู่ที่ปากหลุม คอยลุ้นอยู่ว่าจะได้เจอะไรบ้างที่หลุมนี้ ไม่นานนักผมก็รู้สึกได้ว่า เสียมอันเล็กของผมสัมผัสเข้ากับอะไรอย่างหนึ่ง มันไม่ใช่ลักษณะที่ไปกระทบถูกกับเหล็กหรือไม้เลย
ผู้เขียนและผู้อาวุโสแห่งตลาดเจ็ดเสมียน ได้กลับมาพบกันอีกครั้งหนึ่งในงานคนเจ็ดเสมียนพบกัน ปัจจุบันทุกคนในภาพไม่ได้อยู่ที่ตลาดเจ็ดเสมียนแล้ว
หรือว่าเราเจอเปลือกหอยกาบเข้าแล้ว ผมขนลุกซู่คล้ายกับว่าไปขุดขุมทรัพย์หลายร้อยล้านอย่างนั้น ผมทำท่าทางให้ไอ้เหม่งมันลงมาที่ในหลุมเหมือนกับผม แล้วเอานิ้วชี้ปิดที่ปากเป็นสัญญาณว่าให้เงียบๆเข้าไว้ อย่าพูดส่งเสียงอะไรออกมา
ไอ้เหม่งเห็นผมทำท่าอย่างนั้น ก็รีบกระโดดลงมานั่งข้างๆผม แล้วเอาเสียมอันเล็กอีกอันหนึ่งช่วยผมคุ้ยดินตรงนั้นออก ไม่นานนักดินตรงนั้นหนาประมาณคืบกว่าๆเห็นจะได้ออกหมดแล้ว
สิ่งที่ผมกับไอ้เหม่ง เห็นไต้ดินตรงนั้น มันเป็นเปลือกหอยกาบครับ เปลือกหอยกาบขนาดใหญ่ ที่เราต้องการหาเอาไปขายให้ป้าฮวยนั้น อัดแน่นเต็มไปหมด และคิดว่าคงอัดกันแน่นไปเป็นชั้นๆ อีกหลายชั้นแน่นอน เปลือกหอยกาบที่ถูกฝังมานี้คงจะเป็นเวลานานมากๆแล้ว แต่มันก็ไม่ได้ผุพังไปตามกาลเวลาด้วยเลย ยังเป็นเหมือนที่มันถูกจับมาใหม่ๆอย่างนั้น
ผมรีบบอกให้ไอ้เหม่ง ไปเอากระสอบข้าวสารที่เอามาจากบ้านมาใส่เปลือกหอยเหล่านี้ให้เร็วที่สุด ไอ้เหม่งรีบขึ้นจากหลุม ไปเอากระสอบป่านที่อยู่ที่ตะแกรงท้ายรถมาทันที มาถึงแล้วก็รีบจับเปลือกหอยกาบ ที่วางก่ายซ้อนกันในหลุมนั้นยัดเข้ากระสอบไป กะว่ายัดเข้าไปให้ได้มากที่สุด
ในงานคนเจ็ดเสมียนพบกัน คนทางซ้ายของภาพคือแม่ตังกวย เจ้าของโรงงานผักกาดหวานแม่ตังกวย คนกลางคุณแม่ปราณีต ลักษิตานนท์ (เพิ่งเสียชีวิต อายุ ๙๖ ปี) คนขวามือคือคุณอำนวย แววทอง (ติ๋ว) ทายาทรุ่นที่ ๒ เจ้าของ โรงงานผักกาดหวานแม่กิมฮวย (แม่กิมฮวยคือคนที่รับซื้อเปลือกหอยกาบในเรื่องนี้) แห่งตลาดเจ็ดเสมียน
ภายในหลุมนั้นมองดูแล้วมีเปลือกหอยกาบมากที่สุด ยิ่งงัดขึ้นมาก็ยิ่งมองเห็นมากขึ้น ผมช่วยไอ้เหม่งเอาเปลือกหอยกาบ ยัดเข้าไปในกระสอบป่าน จนเต็มทั้งสองกระสอบแล้ว เอาเชือกป่านศรนารายณ์ ที่เอามาจากบ้านผูกปากให้แน่นที่สุด เสร็จเรียบร้อยแล้วก็มานั่งมองเปลือกหอยกาบ ที่ยังมีอีกมากมายในหลุมที่ผมกับไอ้เหม่งช่วยขุดกันนี้ นึกเสียดายก็ไม่รู้จะทำอย่างไร เพราะดันเอากระสอบป่านมาเพียงสองใบเท่านั้น ก็ใครจะไปคิดเล่าว่ามันจะมีมากขนาดนี้
ผมปรึกษาไอ้เหม่งว่าจะทำกันอย่างไรดี หรือว่าจะเอาเพียงเท่านี้ เพราะดูเหมือนว่าวาสนาเรามีเพียงเท่านี้ ผมกับไอ้เหม่งมองออกไปจากหลุม เห็นพวกไอ้ธรยังขุดกันอยู่อย่างขะมักเขม้น เวลานั้นมันก็คงจะได้เปลือกหอยกาบบ้างแล้ว แต่จะมากน้อยแค่ไหนนั้นผมมองไม่เห็น แล้วผมก็บอกกับไอ้เหม่งว่า ทำอย่างไรจึงจะขนเอากระสอบสองใบที่บรรจุ เปลือกหอยกาบอยู่เต็มแล้วนี้ ไปบ้านป้าฮวยได้
ผู้เขียนยืนอยู่หน้ารูปของตัวเองที่บอร์ดในงานคนเจ็ดเสมียนพบกัน
ลำพังรถจักรยานสองคันที่ผมถีบกันมาคนละคันนั้น เอากระสอบเปลือกหอยกาบนี้ซ้อนท้ายกันไปไม่ไหวแน่ ตะแกรงท้ายต้องหักแน่นอน เกิดปัญหาขึ้นมาอีกแล้ว เมื่อเป็นอย่างนั้นคงจะหวงหลุมไว้ไม่ได้แล้ว ผมมองขึ้นไปรอบๆบริเวณนั้น ตอนนี้มีคนทยอยกันเข้ามาขุดเปลือกหอยกาบกันมากขึ้นเรื่อยๆแล้ว นอกจากคนในพื้นที่แล้ว ก็อาจจะมีคนที่อื่นๆด้วย เพราะข่าวอย่างนี้กระจายไปเร็วเหลือเกิน
ผมเห็นบางคนก็เอารถสาลี่สำหรับเข็นบรรทุกน้ำมาเลยทีเดียว นั่นผมคาดว่าต้องเป็นคนใกล้ ๆนี้แหละ ลองนับดูคร่าวๆ กว่า ๕๐ คนขึ้นไปแล้ว ผมว่าอีกไม่นาน ก็จะมีคนที่มาก้มๆเงยๆ ขุดดินกันนี้เป็นร้อยคนทีเดียว สำหรับผมกับไอ้เหม่งนั้น คงได้แค่ ๒ กระสอบเท่านั้น ถ้าเอาไปขายให้ป้าฮวยแล้วคงกลับมาไม่ทันเป็นแน่ ถ้าจะย้อนกลับมาอีก คงจะเข้าไม่ถึง เพราะมีคนเริ่มทยอยกันมามากเหลือเกิน
คิดได้ดังนั้น ผมกับไอ้เหม่งจึงปรึกษากันว่าควรไปเรียกพวกเรา และเด็กเจ็ดเสมียนทั้งหลาย มาเอาที่หลุมที่เราขุดนี้ดีกว่า เพราะว่า มองดูแล้วมันเป็นหลุมสมบัติเลยจริงๆ เพราะว่าดึงขึ้นมาเท่าไรก็ไม่หมดสักที ยิ่งลึกลงไปก็ดูเหมือนว่าเปลือกหอยกาบจะมากยิ่งขึ้น
นายแก้ว ผู้เขียน ๖ มกราคม ๒๕๖๐